بقعه سید شمس الدین (مدرسه شمسیه)
از جمله بناهای به جای مانده از سید شمس الدین در قرن هشتم (سال733 ه ق) است که به همراه پدرش سید رکن الدین ، منشاء آثار فراوانی در یزد بودند . این مجموعه که در محله ی چهار منار قرار دارد در ابتدا شامل مدرسه ، کاروانسرا ، تعدادی مغازه ، حمام ، آب انبار و ... بود که بخش اعظم این بنا ها از بین رفته و تنها قسمتی از ایوان و گنبد که سید شمس الدین در آن دفن شده باقی است . آرتور اپهام پوپ در کتاب "طرح هنر ایران" و نیز دونالد ویلبر در کتاب "معماری اسلامی ایران در دوره ی ایلخانیان" به شرح معماری این بنا پرداخته اند .
این بنا از دیدگاه تزئینات یکی از شاهکارهای هنر معماری یزدست و نقشه آن را سید شمس الدین در تبریز طرح میکند و به یزد میفرستد که این حکایت از آن دارد که معماران ایرانی طرح ساختمانها را بر روی کاغذ میآوردهاند و سپس بروی زمین رنگ میریختهاند و پی میکندهاند.
تزئینات باقی مانده این بنا عبارت است: کتیبه گچبری به خط جلی زیبا در پیش درگاه ورودی، کاشیکاریهای معرق در همین پیش درگاه، طرحها و گل اندازیها و رسمهای هندسی و ترنجها و شمسهها و حاشیهها به رنگ و روغن در داخل صحن زیر گنبد (که موریانه آسیب بسیار شدید به آنها وارد کردهاست و به دشواری میتوان روزگاری این آثار را مرمت کرد). از تزئینات دیگر این بنا دوره سنگ مرمر محراب آن است که زن سید شمس الدین آن را در تبریز دستور فرمودند تا تراشیدند و به یزد فرستاد.
روی این دوره سنگ آیات ۱۷–۲۰ سوره آل عمران را کندهکاری کردهاند. بر روی بخشهای دسترس این سنگهای مرمر که در دو سوی محراب است در طی سدهها مقداری یادگار به خط اشخاص مختلف به مرکب نوشته شدهاست که خود آثاری با ارزش است. البته مقداری هم از یادگارها به علت سائیدگی و کمرنگی ناخواناست و قابل خواندن نیست.