بقعه دوازده امام

بیش از هزار سال قبل و در زمان حکومت سلجوقیان ، حکومت یزد به طایفه ای به نام آل کاکویه رسید . سر سلسله این خاندان علاالدوله کالنجار بود که حکومت اصفهان را بنا به دستور طغرل سلجوقی به او واگذار و درعوض حکومت یزد را به دست گرفت . با آمدن علاءالدوله به یزد او و اطرافیانش منشا عمران و آبادانی زیادی در شهر شدند . از جمله بناهایی که به دستور دو تن از سرهنگانش به ‌نام‌های ابویعقوب و ابومسعود بهشتی ساخته شد بقعه دوازده امام است .
بقعه 12 امام با شکل و ظاهر بناهای سبک سلجوقی و قدیمی ترین بنای موجود در شهر یزد به شمار می رود و تاریخ بنای آن سال ۴۲۹ هجری قمری است . دلیل نام گذاری بقعه دوازده امام (که البته بعدها به این اسم شهرت یافت) احتمالاً به کتیبه ای در محراب باز می گردد که اسامی دوازده امام روی آن نوشته شده بود .
بقعه دارای پلان مربعی شکل است که به زیبایی به ۸ ضلعی و در نهایت به گنبدی دایره ای شکل تبدیل شده است . اهمیت بقعه دوازده امام در سبک معماری و تزئینات و کتیبه های آن است که هم اکنون بخشی از آنها باقی است . آرتور اپهام پوپ ایران شناس مشهور بارها از بقعه دوازده امام به عنوان یکی از آثار شاخص سبک سلجوقی در کتاب طرح هنر ایران نام برده است .این بنا در زمره ی نخستین آثار شهر یزد است که در سال 1313 به ثبت ملی رسید .