شهرستان تفت
شهرستان تفت با وسعت شش هزار کیلومتر مربع در هیجده کیلومتری جنوب غربی مرکز استان قرار دارد و یکی از مناطق خوش آب و هوای این استان است. این شهرستان دارای دو بخش و نه دهستان است. مساحت عمومی این شهر بیش از پانزده کیلومتر مربع است و بیشتر فضاهای آن را، به ویژه محلات قدیمی، باغ ها تشکیل می دهند. بافت کلی و قدیمی شهر، باغ – محله و خانه- باغ است. در تاریخ یزد، همواره آب تفت زبانزد عام و خاص بوده و اکنون نیز کوچه ای بنام (آب تفت) در شهرستان یزد وجود دارد که نشانه ای از توجه به طراوت شهرستان تفت است. اکثر جهانگردان در سفرنامه های خود از تفت به عنوان جایگاهی سرسبز و زیبا با باغهایی پر از درختان میوه و انار و گلهای خوشبو یاد نموده اند برخی از روستاهای این شهرستان مانند توران پشت قدمتی بیش از ظهور اسلام دارند که به دستور توراندخت ساسانی بنا گردیده است.
تفت شهری نسبتا بزرگ است که با کوه های سنگی در اطراف احاطه شده است. چشم انداز باغ های این شهر به خصوص باغ های انار بسیار دیدنی است. شهر تفت در جنوب غربی استان یزد و در فاصله ۲۲ کیلومتری شهر یزد واقع شده و به دلیل قرار گرفتن در دامنه های شیرکوه از آب و هوایی خنک نسبت به دیگر شهرهای استان برخوردار است. شهر تفت به طور کلی از دو بخش تشکیل می شود؛ بخش شمالی و بخش جنوبی که به ترتیب گرمسیر و سردسیر نامیده میشود. شهر کنونی تفت دارای ۲۴ محله کوچک و بزرگ است. از مکان های دیدنی تفت می توان به مسجد شاه ولی مربوط به عصر صفویه، باغ و خانه بازسازی شده نمیر، آبشار دره گاهان، قلعه قدیمی گرمسیر، آسیاب آبی و قدمگاه اشاره کرد. شهرت تفت به محصول اصلی کشاورزی آن، انار، و کانالهای آب زیرزمینی آن (قنات)، بر میگردد. دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی تاریخ شناس معاصر و نویسنده سرشناس تاریخ که اکثر نوشته‌هایش در باره تاریخ کویر ایران است، نام شهر تفت را منسوب به گرمای کویری آن می‌داند، جالب است بدانید هوای این شهر در تابستان بسیار مطبوع و خنک می باشد.
جغرافیا و اقلیم
شهرستان تفت، در کنار راه یزد – شیراز در باختر استان قرار دارد. این شهرستان از سوی شمال به شهرستان یزد، از باختر به شهرستان های یزد و ابرکوه، از جنوب به شهرستان های ابرکوه و مهریز و از خاور به شهرستان مهریز محدود میشود. بلندی مرکز شهرستان تفت از سطح دریا، ۱۵۶۰ متر است. این شهرستان ناحیه ای کوهستانی است و بیش از ۶۰ درصد روستاهای آن، در دامنه کوه ها قرار دارند. آب و هوای تفت نیمه بیابانی است، که به دلیل قرار گرفتن در دامنه شیرکوه نسبت به یزد، دارای تابستانهای ملایم تر و بارندگی بیشتری است. بیشترین درجه حرارت، در تابستان ۳۴ و کمترین آن در زمستان ۱۲ درجه سانتی‌گراد است. رطوبت در تابستان ۱۵ درصد و در زمستان ۳۰ درصد بوده و میانگین بارندگی سالیانه برف ۷۰ سانتی‌متر و باران تا ۶۰ سانتی‌متر است. مسیرهای ارتباطی این منطقه به اطراف عبارتند از:
– راه تفت – یزد به سوی شمال خاوری و به درازای ۲۰ کیلومتر
– راه تفت – ده نو – ده شیر به سوی باختر و سپس به سوی جنوب
– راه تفت – ترزجان به درازای ۲۴ کیلومتر
– راه تفت – منشاد – ده بالا
– راه تفت – ابرکوه به درازای ۱۵۰ کیلومتر
فاصله هوایی شهر تفت تا تهران، ۵۲۰ کیلومتر است.
وضعیت اجتماعی
بر اساس آخرین نتایج سرشماری سال ۱۳۸۵ که توسط مرکز آمار ایران منتشر شده است جمعیت شهرستان تفت ۴۵۳۵۷ نفر می باشد که از سال ۱۳۷۵ تاکنون ۸/۱۹ درصد کاهش داشته است و بیشتر به علت مهاجرت می باشد مطابق این نتایج نرخ باسوادی شهرستان ۷۰ درصد میباشد. مردم این شهرستان مسلمان شیعه و آریایی نژادند و به زبان فارسی و لهجه شیرین محلی یزدی سخن میگویند. زرتشتیان ساکن در این شهر با گویش ویژه خودشان سخنی می گویند. تفتی ها، مردمی پاک اندیش، سخت کوش، درستکار، متدین و مهمان نواز هستند.
۶۵% جمعیت این شهرستان به کشاورزی و باغ‌داری اشتغال دارند. شهرستان تفت یکی از بزرگترین مراکز پرورش کرم ابریشم و تولید انار در استان است. با توجه به استعداد ناحیه؛ بیشتر مردم تفت کشاورز و باغ‌دار هستند. از فرآورده‌های کشاورزی این منطقه می توان گندم، جو، بنشن، تره بار، انار، هلو، زردآلو، گوجه و گردو را نام برد که انار تفت فراوان و از کیفیت خوبی برخوردار بوده و به نقاط دیگر صادر میشود.
مردم این شهرستان همراه کشت به دام‌داری نیز می پردازند. مهم‌ترین صنایع دستی این شهرستان را گیوه دوزی و قالی بافی تشکیل می‌دهد. قالی‌های این منطقه با طرح کاشانی بافته می‌شوند. زنان روستایی با ابزار ساده رویه گیوه را می بافند و یا به قول خودشان می چینند. ماده اولیه گیوه نخ پنبه ای است پس از مرحله بافت؛ بایستی رویه به تخت دوخته شود. کار تهیه تخت و دوخت به وسیله مردان انجام میشود. گیوه های این منطقه از شهرت زیادی در استان برخوردار هستند.
سوابق و پیشینه تاریخی
تفت منطقه‌ای باستانی با پیشینه‌ای دراز است. این شهر از هر لحاظ با یزد پیوند تاریخی داشته و نامش همیشه با آن، همراه بوده است.
وجه تسمیه
واژه تفت، در اوستا «تفته» به معنی «گرم شده»است. مردم تفت بر این باورند که به دو دلیل این شهر تفت نامیده میشود. یکی به دلیل وجود تفته کوه در جنوب شهر، که هنگام تابش خورشید، بسیار داغ و سوزان شده و به اصطلاح محل تفتیده می شود و دیگر سبد و طبق میوه که در گویش محلی به آن ها «تفت» می گویند، که هر دو مورد درست بوده و کاربرد دارند. در دیگر فرهنگ ها تفت به معنی قهر و غضب، خرام و خرامان، گیاه دارویی که خوردن بیخ آن مانند تاتوله جنون آورد، نیز آمده است. شهر تفت را، که زادگاه علامه تفتازانی است، به دلیل وجود چشمه «نصیری» در پای «چنار سرده»، «تفت نصیری» نیز نامیده اند.
تفت، در فرهنگ معین به معنی گرم شدن، حرارت، گرم یا به معنای سبدی چوبین که در آن میوه جای دهند، آمده است. نام تفت در منابع تاریخی و عرفانی از قرن نهم هجری به بعد همراه با نام شاه نعمت‌الله ولی آورده شده است. در برخی منابع این شهر به دراز شهر معروف است زیرا تمام خانه ها و ساختمانهای آن اطراف یک خیابان طولانی واقع شده است و یک رودخانه در طول شهر وجود دارد که سالهاست چشم مردم بدنبال قطره آبی می گردد.
سبد خرید